بسمه تعالی
عقل جمعی / 2ـ تاریخچه شورا ومشورت در اسلام
توجه به سیره پیامبر اسلام گواه است که ایشان به نظر اصحاب خود ارج فراوان می نهاد و همیشه آنان را در اجرا ی امور و نظارت بر کارها دخالت می داد و حتی در بسیاری از اوقات نظر اکثریت را مقدم می داشت ،بطوری که گاهی بخاطر اظهار ات آنها از اعمال خود صرف نظر می کرد . در جنگ احد با اینکه نظر پیامبر و چند تن دیگر این بود که از مدینه بیرون نروند ولی چون اکثریت آرای صحابه بر این بود که از مدینه خارج شوند حضرت با آنها موافقت کرد ،هر چند بعدا روشن شد که نظر حضرت کاملا مطابق با واقع بوده است . همچنین وی در جنگ احزاب با اکثریت آرای صحابه مبنی بر عدم پذیرش مصالحه با قریش ، موافقت فرمود.
در حکومت پیامبر علاوه بر شور و مشورت جهت اجرای بهتر امور مختلف سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی، برای اقتدار مردمی نظام اسلامی از بیعت نیز استفاده می شده است .رسول خدا (ص) در موضوعاتی که به وسیله وحی و نص قرآن حکم آن معین شده بود اعم از عبادات و معاملات ـ چه برای خود و دیگران ـ حق مداخله قائل نبود و این دسته از احکام را بدون چون و چرا به اجرا در می آورد ،زیرا تخلف از آن احکام کفر به خداست .
((و من لم یحکم بما انزل الله فاولئک هم الکافرون ))
وکسانی که به آنچه خدا فرو فرستاده داوری نکرده اند ،آنان خود کفر پیشگانند .
(سوره مائده آیه 44)
اما در موضوعات مربوط به کار و زندگی اگر جنبه فردی داشت ودر عین حال یک امر مباح و مشروع بود افراد استقلال رای و آزادی عمل داشتند و کسی حق مداخله در کار های خصوصی دیگری را نداشت و هر گاه مر بوط به جامعه بود حق اظهار رای را برای همه محفوظ می دانست و با اینکه فکر سیال و هوش سرشارش در تشخیص مصالح امور، بر همگان بر تری داشت، هرگز به تحکم و استبداد رای رفتار نمی کرد و به افکار مردم بی اعتنایی نمی کرد.
بنابر این نظام اسلامی نه مانند حکومت های دیکتاتور و جبار است که هیچ ارزشی برای خواست مردم قائل نباشند و نه مانند حکومت های به ظاهر مردم سالاراست که ادعای تابعیت بی چون وچرا از خواست و اراده مردمی دارند و هر گز ادعایشان محقق نشده است حکومت اسلامی راه سومی است که در آن خواست مردم در طول احکام و اراده الهی ـ که تضمین کننده خیر وسعادت دنیوی و اخروی بشر است ـ مورد توجه و احترام است . بر این اساس می توان دو نقش و کار کرد مهم زیر را برای مقبولیت و رضایت مردمی در حکومت اسلامی بر شمرد :
1ـ مشارکت در ایجاد حکومت دینی و زمینه سازی جهت انتقال قدرت به ولی منصوب از سوی خداوند .
2ـ مشارکت در جهت کار آمد سازی، حفظ ، حمایت و پایایی حکومت دینی .
( حمید رضا شاکری ـ حکومت دینی ـ قم ـ نشر معارف 1382 ـ ص 106 )
مجید باقری 27/01/91
ادامه مطلب
تبادل
لینک هوشمند
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
